Spaans protectoraat in Marokko

EEN gebied heeft de juridische categorie van protectoraat wanneer een vreemde mogendheid geen vorm van regering maar beperkt zich tot het uitoefenen van voogdij politiek en zuinig. Deze ondergeschiktheidsrelatie is een variant van de kolonialisme klassiek. Tussen 1912 en 1956 bestond het Spaanse protectoraat in Marokko.

In 1912 kwamen de Marokkaanse religieuze en politieke autoriteiten met de regeringen van Frankrijk en Spanje overeen dat beide naties heerschappij zouden uitoefenen over uitgestrekte gebieden van het huidige Marokko.

De Fransen controleerden de regio met meer natuurlijke bronnen en de Spanjaarden kwamen om het Rifgebied te beheersen waar ijzer- en andere metaalmijnen waren.

De twee gezichten van overheersing

Gedurende deze periode was Spanje tolerant ten opzichte van de bevolking Marokkaans. In feite is de tradities, de taal en de religie van de bewoners. Evenzo werden openbare werken en verbeteringen op het gebied van infrastructuur en op gezondheidsgebied ontwikkeld.

De andere kant van de medaille was niet zo vriendelijk. Zo werd een sterke militaire aanwezigheid geïmplanteerd en de middelen mijnwerkers. Deze situatie werd niet goed ontvangen door alle stammen of Kabylen die het Marokkaanse grondgebied vormden en guerrillagroepen werden opgericht om zich tegen buitenlandse overheersing te verzetten.

Twintig jaar lang waren er voortdurend botsingen tussen de Spaanse soldaten en de Kabyles onder leiding van de leider Abd el-Krim. Onder de meest ongunstige afleveringen voor het Spaanse leger vallen er twee op: de "Barranco del Lobo Ramp" en de "Jaarlijkse Ramp". De periode van militaire conflicten staat bekend als de Rif-oorlog, die eindigde in 1927 toen de Spanjaarden erin slaagden de gedomineerde gebieden te pacificeren.

Het is de moeite waard eraan te denken dat de Spaanse legerofficieren die het bevel voerden in de Marokkaanse oorlog dezelfde waren die de militaire opstand die leidde tot de Spaanse Burgeroorlog (generaals Millán Astray, Francisco Franco, José Enrique Valera, Emilio Mola en Juan Yague).

Het einde van het Spaanse protectoraat

De militaire aanwezigheid van de Spanjaarden op Marokkaans grondgebied werd niet goed ontvangen door grote delen van de Spaanse publieke opinie en iets soortgelijks gebeurde in Frankrijk met betrekking tot het protectoraat dat Marokko.

Tegelijkertijd begon de Marokkaanse samenleving zich politiek te organiseren om uiting te geven aan haar ongenoegen over de overheersing van twee vreemde landen. Zo kwamen nationale leiders op voor de onafhankelijkheid van Marokko en deden zowel Frankrijk als Spanje afstand van hun rol als beschermende naties in respectievelijk 1955 en 1956.

Foto Fotolia: YuI