Έννοια στον ορισμό ABC

λιλέν Γκόμεζ | Ενδέχεται. 2022
Καθηγητής Φιλοσοφίας

Γένεση και ανάπτυξη της έννοιας

Ο όρος βιοπολιτική επινοήθηκε αρχικά από τον Σουηδό πολιτικό επιστήμονα Rudolf Kyellen (1864-1922), για να αναφερθεί σε μια οργανιστική αντίληψη της κοινωνίας, του κράτους και πολιτική, σύμφωνα με την οποία το κράτος αυτοπροσδιορίζεται με έναν βιολογικό οργανισμό, του οποίου τις «παθολογίες» πρέπει να αντιμετωπίσει η πολιτική. Μέχρι τη δεκαετία του 1970, αυτή ήταν η κυρίαρχη έννοια του όρου. Από εκεί και πέρα, ο Φουκώ το επαναλαμβάνει με άλλη έννοια, χρησιμοποιώντας το για να αναφερθεί στο τρόπο με τον οποίο, στη νεωτερικότητα, η κρατική κυβέρνηση αναλαμβάνει τη διαχείριση της βιολογικής ζωής του όντος ο άνθρωπος.

Φουκώικη βιοπολιτική

Στο θεωρητικό σώμα του Φουκώ, η πρώτη αρθρωμένη διατύπωση της έννοιας της βιοπολιτικής εμφανίζεται στο έργο La θέληση να μάθεις (1976), για να εξηγήσει τον μετασχηματισμό των μηχανισμών εξουσίας από τον δέκατο έβδομο αιώνα. Μέχρι τότε η εξουσία ασκούνταν με τη μορφή ευθεία Κυρίαρχος να σκοτώσει και να αφήσει να ζήσει? δηλαδή η κυρίαρχη εξουσία ήταν αυτή που νομιμοποιήθηκε να σκοτώνει κατά την κρίση της, ενώ επέτρεπε σε όσους παρέμεναν εντός των καθιερωμένων πειθαρχικών ορίων να ζουν.

Από εδώ και πέρα, η εξουσία οργανώνεται σε δύο συμπληρωματικές μορφές, με επίκεντρο τη βιολογική ζωή: τη πειθαρχίες του ανθρώπινου σώματος, που συνθέτουν ένα ανατομικό-πολιτικό, του οποίου το αντικείμενο είναι τα σώματα άτομο; και, προς τον δέκατο όγδοο αιώνα, μια βιοπολιτική, της οποίας αντικείμενο είναι το σώμα ως ζωντανό ον και ως στοιχείο ενός πληθυσμός χαρακτηρίζεται από το ότι ανήκει στο ανθρώπινο είδος. Υπό αυτή την έννοια, το κύριο αντικείμενο της βιοπολιτικής θα είναι η διαχείριση ζωντανών σωμάτων με βάση μεταβλητές που περιγράφουν τις βιολογικές διεργασίες του πληθυσμού: ποσοστά γεννήσεων, θνησιμότητα, προσδόκιμο ζωής, και τα λοιπά.

Μεταξύ θέληση να μάθεις Υ Η κοινωνία πρέπει να υπερασπιστεί (1976) —αν και είναι σύγχρονα κείμενα μεταξύ τους—, μια διαφορετική εννοιολόγηση της σχέσης μεταξύ κυριαρχία και βιοπολιτική, στο βαθμό που, στην πρώτη περίπτωση, αυτή η σχέση εμφανίζεται ως συμπληρωματική δυνατόν; ενώ, στο δεύτερο, ο σύνδεσμος δηλώνεται με αντιθετικούς όρους.

Από την άλλη πλευρά, στο Ασφάλεια, περιοχή και πληθυσμός (1978) και σε Η γέννηση της βιοπολιτικής (1979), το ζήτημα της βιοπολιτικής τίθεται στο πλαίσιο του ορθολογισμού του σύγχρονου κράτους, συγκεκριμένα υπό το καθεστώς του κυβερνητικού λόγου του φιλελευθερισμού.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σημειωθεί ότι η έννοια της βιοπολιτικής δεν υπονοεί μια γενική κατηγορία ανάλυσης, που να εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε ιστορική στιγμή αδιάκριτα, ούτε περιγράφει το "ξεπερνώντας” από μια προηγούμενη εποχή, που σημαδεύτηκε από κυριαρχική εξουσία. Αντιθέτως, συνίσταται σε μια μέθοδο ανάγνωσης των πολιτικών πρακτικών της νεωτερικότητας στην ιδιαιτερότητά τους, λαμβάνοντας υπόψη λαμβάνοντας υπόψη τη μνήμη των κοινωνικών αγώνων και αδιαφορώντας για τις παραδοσιακές καθολικές κατηγορίες των ιστοριογραφία.

Η αντίληψη της βιοπολιτικής μετά τον Φουκώ

Ένας άλλος από τους συγγραφείς που ανέπτυξε μια σημαντική εξέλιξη της έννοιας της βιοπολιτικής ήταν ο Ιταλός φιλόσοφος Τζόρτζιο Agamben (1942), που το τοποθετεί, σε αντίθεση με τον Φουκώ, ως θεμελιώδες στοιχείο από τη γέννηση της πολιτικής του Δυτικά. Η ανάγνωσή του επικεντρώνεται στην ανάλυση του νομοπολιτικού πλαισίου της Αρχαιότητας, η οποία βασίζεται στην διαφοροποίηση μεταξύ γυμνής ζωής (η ζωή με τη βιολογική της έννοια) και της ζωής στο πλαίσιο της πόλης και της Ρωμαϊκή πόλη-κράτος. Το επιχείρημα του Αγαμβενίου υποστηρίζει ότι η σφαίρα της πολιτικής βασίζεται στον παράδοξο αποκλεισμό της βιολογικής ζωής. ότι, όντας εκτός της πολιτικής κοινότητας, παραμένει στη διάθεση της κυρίαρχης εξουσίας και, ως εκ τούτου, εκτός της προστασίας απο νόμος, υπό μόνιμη Κατάσταση εξαίρεσης. Υπό αυτή την έννοια, όλη η δυτική πολιτική είναι, εν τέλει, μια βιοπολιτική, αφού είναι προϋπόθεση της δυνατότητας βρίσκεται στη λογική του αποκλεισμού της γυμνής ζωής, που δικαιολογεί τη δύναμη του κυριαρχία.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Κάστρο, Ε. (2008). Βιοπολιτική: από την κυριαρχία στην κυβέρνηση. περιοδικό της Λατινικής Αμερικής του φιλοσοφία, 34(2), 187-205.

Ρόζας, Γ. Μ. (2012). Η βιοπολιτική στον κόσμο σύγχρονος. περιοδικό κοινωνία και μετοχικό κεφάλαιο, (3).